مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه چیست؟

نفقه چیست و در چه صورتی به زن تعلق می گیرد؟

اجرت المثل چیست و چگونه به زن تعلق می گیرد؟

 

با توجه به قوانین جدید، مهریه تا چه میزان قابل مطالبه است؟

در چه صورتی مهریه کامل به زن  تعلق نمی گیرد؟

آیا رابطه نامشروع زن باعث عدم تعلق مهریه میشود؟

آیا عدم تمکین زن باعث از عدم تعلق مهریه میشود؟

شروط موجود در عقد نامه در خصوص حق طلاق زن  چه چیزهایی هستند.

 

بدون شک عقد ازدواج از جمله مقدس ترین عقودی است که در تمامی جوامع و ادیان مورد توجهی خاص قرار گرفته و به نوعی تکمیل کننده وجودی زن و مرد در تمامی زمینه ها می باشد

اما قاعدتاً انتظار می رود تا انسان اجتماعی امروزه به این امر مقدس در کنار تمامی جنبه های احساسی آن به بعنوان یک قرارداد که شاید به نوعی بزرگترین و تاثیرگذارترین قرارداد زندگی هر شخص است،توجه بیشتری داشته و جهت جلوگیری از بوجود آمدن مشکلات احتمالی آینده نسبت به حق و حقوق قانونی خود آگاه‌تر شود.

  

مهریه:

 

مهریه (صداق یا کابین)مالی است که می بایست قابلیت تملک داشته  و ضمن عقد نکاح ، زوج تعهد می کند که آنرا به زوجه بپردازد.

بنابراین به محض وقوع عقد نکاح و زمانی که سند ازدواج امضا می شود مهریه بر ذمه زوج قرار گرفته و به اصطلاح عامیانه زوج به میزان مهریه بدهکار زوجه می شود

مهریه به دو صورت عندالمطالبه و عندالاستطاعه  تعیین می شود

 

مهریه عندالمطالبه؛

در صورتیکه مهریه بصورت عندالمطالبه تعیین شود  تحت هر شرایطی با در خواست زوجه باید به وی پرداخت شود

 

مهریه عندالاستطاعه؛

 در صورتیکه مهریه عندالاستطاعه باشد زن بایدضمن مطالبه آن در ابتدا توانایی مالی مرد را ثابت کند و یا اموال ایشان را بعد از معرفی توقیف نماید.

 

نفقه:

 

یکی از تکالیفی که به لحاظ شرعی و قانونی بر عهده مرد قرار گرفته است ، پرداخت نفقه به همسر می باشد .

این نفقه همچون دینی است که به عهده مرد قرار می گیرد . به همین دلیل ، بعد از فوت مرد  نیز در شرایطی زن می تواند نفقه خود را مطالبه نماید .

 

بر طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی نفقه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن می شود مثل مسکن، پوشاک، غذا، اثاثیه منزل و هزینه های درمان و حتی خادم البته در صورتی که زن عادت به داشتن خادم داشته باشد و یا به واسطه مریضی نیاز به آن داشته باشد.

البته موارد ذکر شده در این ماده انحصاری نیست و قاعده کلی این است که حقوق زوجه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با شآن زن می باشد.

 

اجرت المثل:

 

زن مکلف است پس از عقد ازدواج از شوهر خود تمکین عام و خاص کند .

 

تمکین عام؛

١-ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی – «زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد»

 

بنابراین زن می بایست در منزلی که شوهر انتخاب می کند و البته متناسب با شان زوجه باشد سکونت نماید

 مگر اینکه انتخاب مسکن با زوجه در عقد نکاح شرط شده باشد ولی در عین حال بایستی پس از انتخاب مسکن تمکین عام از شوهر داشته باشد تا ناشزه محسوب نشود.

 

٢-ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی – «در روابط زوجین ریاست خانواده از خصائص شوهر است»

بنابر این پذیرفتن ریاست خانواده از طرف مرد نیز جزو تمکین عام زن به حساب می آید

 

تمکین خاص؛

بر قراری رابطه خاص جنسی و زناشویی متعارف.

 

 

اما یکسری از کارها وظیفه شرعی و قانونی زوجه نیست و اگر چه شاید در عرف جامعه ایرانی کارهایی از قبیل آشپزی، نگهداری از فرزندان، شستن ظروف و لباس ها و… از جمله وظایف زن به شمار می رود اما طبق قانون اگر زن آنها را تبرعا( مجانی) انجام ندهد و در این خصوص توافقی با زوج نکند

 می تواند از (شوهر) دستمزد این دست امور را مطالبه کند.

که میزان آن پس از ارایه دادخواست اجرت المثل ایام زوجیت با نظر کارشناس معین می شود

 

مهریه تا چه میزان قابل مطالبه است؟

قاعدتاً مهریه یک دین مالی است که مانند دیون ناشی از هر قرارداد دیگری بر ذمه مرد قراردارد و با مطالبه زن به هر میزانی که باشد می بایست پرداخت گردد .

اما با توجه به قوانین جدید ضمانت‌های اجرای مطالبه مهریه تغییراتی داشته است

زوجه تا قبل از سال ١٣٩١ می توانست از دو طریق مهریه خود را مطالبه کند

١-اجرای ثبت(اگر مالی از زوج سراغ داشت)

٢- ارایه دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه

در خصوص بخش دوم زوجه می توانست با ارایه دادخواست مطالبه مهریه به هر میزان و صدور اجراییه  در صورت عدم پرداخت آن از طرف زوج برای وی حکم جلب گرفته و وی را زندانی کند

اما از سال ١٣٩١ اگر شوهر مالی نداشته باشد، مهریه فقط تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی یا معادل قیمت آن ضمانت اجرای جلب دارد

چنانچه عدم پرداخت مهریه تا میزان ۱۱۰ سکه مساوی با صدور حکم جلب خواهد بود و اگر زوج کل مبلغ ١١٠ سکه و یا بصورت اقساط ان را پرداخت  و بقیه مهریه را پرداخت نکند امکان جلب و زندانی کردن او میسر نخواهد بود

 

همچنین اگر حکم مهریه از دادگاه صادر شود و قطعی گردد پس از صدور اجراییه، شوهر یک ماه فرصت دارد که دادخواست اعسار از پرداخت مهریه به دادگاه صادر کننده رای بدهد در این صورت امکان جلب شوهر تا پایان تعیین تکلیف قطعی دادگاه در خصوص اعسار مهریه وجود ندارد

ودر صورت قطعی شدن حکم اعسار اگر شوهر پیش پرداخت مهریه و یا اقساط آنرا پرداخت نکند

 امکان جلب وجود دارد.

 

لذا چنانچه زوج به میزان مهریه مالی به غیر از مستثنیات دین داشته باشد، زن می تواند از آن طریق کل مهریه خود را وصول نماید.

 

 و اگر شوهر مالی نداشته باشد می تواند با ارایه دادخواست اعسار به دادگاه و اثبات آن  با توجه به میزان درآمد خود مهریه را قسطی پرداخت کند.

 

 در چه صورتی به زن مهریه تعلق نمی گیرد؟

 

 همانگونه که بیان شد مهریه یک دین مالی است که با عقد نکاح بر ذمه مرد قرار می گیرد و به موجب ماده 1082 قانون مدنی ، به محض عقد ، زن مالک مهریه می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن انجام بدهد و تنها در مواردی خاص از قانون مدنی مهریه به صورت کامل به زن تعلق نمی گیرد

 

موارد مصرح در قانون به شرح ذیل می باشد:

 

۱-    هر گاه عقد ازدواج (دائم یا موقت) بین زوجین به دلیلی باطل بوده باشد و بین آن ها نزدیکی واقع نشده باشد زن حق مهر ندارد.

 

 

۲-   هر گاه به دلیلی نکاح بین زوجین، فسخ گردد و بین آن ها نزدیکی واقع نشده باشد زن مستحق مهر نخواهد بود تنها استثناء آن فسخ به دلیل عنن بودن مرد است یعنی مردی که توانایی عمل زناشویی نداشته باشد که در این صورت با فسخ نکاح زن مستحق نصف مهر خواهد بود.

 

٣-یکی دیگر از موارد وجود بیماری خاص در زوجه است. البته این مورد نیز تبصره های خاص خودش را داشته و نیاز به اثبات ادله ارائه شده توسط مرد دارد. مواد قانونی ای که به این مورد پرداخته ماده های ۱۱۲۱، ۱۱۲۲ و ۱۱۳۳ در قوانین مدنی است.

 

۴-در صورت فوت  زن و عدم نزدیکی بین زوجین پس از زمان جاری شدن عقد مهریه به زن تعلق نمی گیرد و  اگر بین زن و مرد نزدیکی اتفاق افتاده و پس از آن زن فوت کرده باشد، این مورد بعنوان مهر المثل بررسی خواهد شد.

 

آیا رابطه نامشروع زن باعث از بین رفتن مهریه میشود؟

 

سوال رایجی که بسیار مطرح می شود و منتج به باور اشتباهی شده

این است که اگر مردی بتواند رابطه نامشروع و خیانت زن را ثابت نماید می تواند بدون پرداخت مهریه وی را طلاق دهد اما این باور یک باور غلط است و حتی اگر رابطه نامشروع زن در مراجع ذیصلاح اثبات شود مرد می بایست در صورت طلاق مهریه وی را به طور کامل بپردازد

آیا عدم تمکین زن باعث از بین رفتن مهریه می شود؟

 

یکی دیگر از باورهای غلط این است که به زنی که از شوهر تمکین نمی کند و در  اصطلاح ناشزه است مهریه تعلق نمی گیرد اما عدم تمکین نیز نمی تواند دلیلی برای عدم تعلق مهریه به زنان باشد.

 

شروط موجود در عقد نامه در خصوص حق طلاق زن  چه چیزهایی هستند؟

 

در عقدنامه یا سند نکاحیه شروط چاپی وجود دارند  که برای زن این حق را قائل می شوند تا در صورت تحقق و یا تخلف از این شروط، از ناحیه مردبعنوان  وکیل خود شخصاً یا با انتخاب فرد دیگری به عنوان وکیل به دادگاه مراجعه و پس از اثبات ادعا، درخواست طلاق نماید.

شروط ضمن عقد نکاح شامل 12 شرط است که به آن شروط دوازده گانه عقد نکاح می‌گویند،این شروط عبارتند از :

 

1. استنکاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت شش ماه.
2. بدرفتاری غیرقابل تحمل مرد با زن و فرزندان.
3. بیماری خطرناک غیرقابل درمان مرد در حدی که سلامت زن را به خطر اندازد.
4. جنون مرد در مواردی کهفسخ نگاه شرعا ممکن نباشد،دیوانه بودن مرد در زمانی که امکان فسخ نباشد.
5. اشتغال مرد به کاری که به حیثیت و آبروی زن و مصالح خانوادگی او لطمه می‌زند.
6. محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات پنج سال حبس یا بیشتر
7. اعتیادی که به اساس خانوادگی ضرر بزند مانند اعتیادی که منجر به بیکاری مرد، فروش اثاثیه منزل و وارد کردن ضرر به سلامت جسمی و روحی زن و فرزند شود.
8. ترک بدون علت خانواده یاغیبت یکسره شش ماههبدون دلیل موجه.
9. محکومیت قطعی مرد در اثر ارتکاب به جرم و اجرای هرگونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب به جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زن باشد
10. در صورتی که پس از گذشت پنج سال مرد در خصوص فرزند دار شدن مشکل داشته باشد.
11. در صورتی که مردمفقودالاثرشود و ظرف شش ماه پس از مراجعه زن به دادگاه پیدا نشود.
12. مرد، همسر دیگری بدون رضایت و اجازه زن اختیار کند.

بنابر این در صورتی که مرد ذیل موارد بالا را امضا و آنها را قبول نماید در صورت تخلف و اثبات آن ،زن می تواند طلاق بگیرد.